Παριζιάνικη Ιστορία
ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ MUSÉE NISSIM DE CAMONDO
"ΦΑΝΤΑΣΟΥ ΟΤΙ ΒΡΙΣΚΕΣΑΙ ΗΔΗ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ, ΣΤΗ RUE MONCEAU. ΑΡΧΙΚΑ, ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΠΗΓΑΙΝΕΙΣ ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΟ... ΒΓΑΙΝΟΝΤΑΣ, ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΕΙΣ ΟΤΙ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ."
Το Musée Nissim de Camondo είναι ένα μουσείο για όσους νομίζουν ότι δεν αγαπούν τα μουσεία. Μάλλον το αγαπημένο μου, γιατί στο μυαλό μου δεν είναι καν μουσείο. Έχω βρεθεί εκεί γύρω στις 5 φορές και δεν θα διστάσω να πάω άλλες τόσες. Κάθε φορά που με επισκέπτεται κάποιος στο Παρίσι, αποτελεί σίγουρο σταθμό μας και δεν απογοητεύει ποτέ. Όποτε επιστρέφω, παίρνω το δωρεάν audioguide για ν’ ακούσω ξανά τις ίδιες ιστορίες ελπίζοντας ότι θα συγκρατήσω κάτι καινούριο, παρά τη μετριότατη μνήμη μου. Όταν με το καλό βρεθείς κι εσύ στην πόλη, σου εύχομαι να επισκεφθείς το Musée Nissim de Camondo και ελπίζω να σε μαγέψει όσο μάγεψε κι εμένα.
Φαντάσου ότι βρίσκεσαι ήδη στο Παρίσι, στη rue Monceau. Αρχικά, νομίζεις ότι πηγαίνεις σε μουσείο. Μπαίνοντας, διαπιστώνεις πολύ γρήγορα ότι βρίσκεσαι σε ένα σπιτικό, διόλου ταπεινό βεβαίως, αλλά παραμένει ένα σπιτικό. Προχωρώντας, παρατηρείς τα συναισθήματά σου να μεταβάλλονται εκθετικά. Βγαίνοντας, συνειδητοποιείς ότι ανακάλυψες την ιστορία μιας οικογένειας.
Μόλις έφτασες στο ισόγειο. Το περιεργάζεσαι λίγο προτού ανέβεις την εντυπωσιακή σκάλα για να βρεθείς στον πρώτο όροφο. Παρατηρείς τη διαρρύθμιση των δωματίων και σου έρχεται στο μυαλό εκείνη που είχες δει όταν επισκέφτηκες κάποιο παλάτι ή μια παλαιότερη αριστοκρατική κατοικία, όπου για να πας στο τελευταίο δωμάτιο θα πρέπει πρώτα να περάσεις από όλα τα προηγούμενα. Δεν υπάρχει συντομότερος δρόμος. Κρίνοντας από τα έπιπλα και την αισθητική του μουσείου σκέφτεσαι εκ πρώτης όψεως ότι κάτι τέτοιο θα συμβαίνει κι εδώ. Η υπόθεσή σου μοιάζει να επιβεβαιώνεται καθόσον μεταφέρεσαι από τα σαλόνια προς την τραπεζαρία ακολουθώντας την προτεινόμενη διαδρομή της επίσκεψης. Ώσπου φτάνεις στο χωλ. Δεν βρίσκεσαι πλέον σε ένα αριστοκρατικό οίκημα αλλά σε μια μοντέρνα κατοικία. Γεμίζεις με θαυμασμό για ένα χώρο που καταφέρνει να παντρέψει υπέροχα την αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα με έπιπλα και αντικείμενα του 18ου.
Σύντομα όμως αρχίζεις να απορείς. Μπήκες στο Musée Nissim de Camondo. Ωστόσο, ο ακουστικός οδηγός δεν παύει να μιλάει για τον Moïse de Camondo, ιδιοκτήτη του σπιτιού. To Nissim τότε από πού προκύπτει;
Προτού όμως μιλήσουμε για τον Nissim, πρέπει να ξεκινήσουμε από τον Moïse. Ιταλός τραπεζίτης και συλλέκτης έργων τέχνης με εβραιοτουρκική καταγωγή, ο Moïse ήταν ουσιαστικά ένας εισοδηματίας που ασχολούταν με τη διαχείριση της περιουσίας του και την απόκτηση νέων έργων τέχνης. Γνώριζε την αφρόκρεμα του καλλιτεχνικού κόσμου του Παρισιού και διοργάνωνε συχνά εντυπωσιακά δείπνα για τους αξιόλογους καλεσμένους του. Ακόμη θυμάμαι το μενού ενός από αυτά τα γεύματα.
Ευτυχώς που πήραμε στα χέρια μας τον ακουστικό οδηγό που μας προσέφεραν δωρεάν στην είσοδο, διαφορετικά δεν θα τα γνωρίζαμε όλα αυτά. Από εκεί μαθαίνουμε ακόμη ότι ο Moïse είχε δύο παιδιά, τον Nissim στον οποίο είχε ιδιαίτερη αδυναμία και την Béatrice. Ο Nissim προοριζόταν να τον διαδεχθεί στη διαχείριση της οικογενειακής περιουσίας. Εξάλλου, η Béatrice δεν έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις καλλιτεχνικές του ασχολίες. Προτιμούσε την ιππασία.
Πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Ο Nissim κατατάσσεται στην πολεμική αεροπορία ως φωτογράφος. Μόλις στα 25, χάνει τη ζωή του κατά τη διάρκεια μιας αεροπορικής μάχης αφήνοντας τον πατέρα του ερείπιο. Τίποτε δεν θα είναι πλέον το ίδιο. Τα άλλοτε συχνά πλουσιοπάροχα γεύματα σπανίζουν. Ο Moïse τρώει σε ένα δωμάτιο δίπλα από τη μεγάλη τραπεζαρία, μονάχος, περιστοιχισμένος από τη συλλογή με τα πορσελάνινα.
Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Ο Moïse έχει πλέον φύγει και αυτός από τη ζωή. Απομένουν η κόρη του και τα δύο παιδιά της. Παρότι Εβραία, η Béatrice θεώρησε την οικογένειά της προστατευμένη από τις επιθετικές διαθέσεις των Ναζί χάρη στις γνωριμίες της. Δεν κρίνει απαραίτητο να κρυφτεί ή να καταφύγει στην αυτοεξορία.
1943, η Béatrice, ο πρώην σύζυγός της Léon και τα δυο παιδιά τους, Fanny και Bernard, θα βρεθούν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Drancy για να οδηγηθούν μετέπειτα στο Auschwitz. Όλοι τους θα χαθούν την ίδια χρονιά, εκτός της Béatrice. Η οικογενειακή τραγωδία φτάνει στο απόγειό της το 1945 με το θάνατό της, μόλις δύο εβδομάδες πριν από την άφιξη των σοβιετικών. Μαζί με εκείνη η φλόγα της οικογένειας Camondo σβήνει για πάντα.
Οι Camondo μπορεί να χάθηκαν από τον χάρτη αλλά τουλάχιστον άφησαν πίσω τους μια τεράστια παρακαταθήκη. Μετά τον θάνατο του Nissim, ο Moïse κληροδότησε την οικία στο γαλλικό κράτος αναθέτοντας τη διαχείρισή της στο Musée des Arts Décoratifs. Επιθυμία του ήταν όλα τα δωμάτια να διατηρήσουν τη διακόσμησή τους και τα προσωπικά του αρχεία να είναι διαθέσιμα σε φοιτητές.
Έτσι, μπορούμε κι εμείς σήμερα να επισκεφτούμε το σπίτι του. Να μαγευτούμε από το φως, τη γαλήνη και το καλό γούστο του Moïse. Να απολαύσουμε τη θέα στο πανέμορφο Parc Monceau και να υποσχεθούμε ότι θα περάσουμε από εκεί φεύγοντας από το μουσείο. Να ενθουσιαστούμε που θα δούμε επιτέλους από κοντά την κουζίνα ενός παλιού αρχοντικού σπιτικού, λες και βρισκόμαστε στα σκηνικά του Downton Abbey. Και όσο θα προχωρούμε και θα ανακαλύπτουμε περισσότερα, τόσο θα πέφτουν οι τόνοι. Οι τοίχοι θα μαρτυρούν την οικογενειακή τραγωδία, τα δωμάτια θα φαντάζουν αποπνικτικά άδεια και τα έπιπλα θα είναι ποτισμένα με τη θλίψη ενός πατέρα που έχασε τον γιο του νωρίς.
ΛΕΞΕΙΣ & ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Χαρά Νέτου | @strugglingtobecreative ή @agreekinparis
